تولید و توزیع لامپ‌های رشته‌ای ممنوع شد

مدیرعامل سازمان بهره‌وری انرژی ایران (سابا) گفت: براساس مصوبه هیات وزیران، تولید و توزیع لامپ‌های رشته‌ای در کشور از ابتدای امسال ممنوع است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حسین سجادی اظهار داشت: ممنوعیت تولید و توزیع لامپ‌های رشته‌ای در کشور جزو مصوبه‌های دولت بوده و متولی اجرای این مصوبه وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان استاندارد است.

وی افزود: برای جمع‌آوری لامپ‌های رشته‌ای از سطح کشور یک فرصت دوساله تعیین شد اما متاسفانه هنوز این گونه لامپ‌ها که موجب افزایش مصرف انرژی و به دنبال آن افزایش بهای قبوض برق می‌شود، در بازار وجود دارد.

مدیرعامل سازمان بهره‌وری انرژی ایران با بیان اینکه در سال گذشته 60 میلیون لامپ رشته‌ای در کشور تولید و توزیع شد، اظهار داشت: متاسفانه سال گذشته شاهد واردات این گونه لامپ‌ها نیز بودیم که مغایر قوانین کشور است.

وی ادامه داد: وزارت نیرو متولی اصلی برخورد با این قضیه نیست و مسئول جلوگیری از فروش این نوع لامپ‌های پرمصرف وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان استاندارد است.

سجادی با انتقاد از وجود لامپ‌های رشته‌ای در بازار با وجود ممنوعیت آن، گفت: نشست‌های مختلفی با وزارت صنعت، معدن و تجارت و بخش های مختلف آن وزارتخانه برای پیگیری موضوع برگزار شده است و مسئولان این وزارتخانه قول همکاری و مساعدت داده‌اند.

وی تصریح کرد: برای اجرایی شدن این موضوع نیاز به یک عزم ملی است و پس از گذشت دو سال از تصویب ممنوعیت تولید و توزیع آن، انتظار می‌رفت که تاکنون اجرایی شده باشد.

مدیرعامل سازمان بهره‌وری انرژی ایران با بیان اینکه 46 کشور جهان برنامه حذف لامپ رشته‌ای را در دستورکار خود دارند، افزود: 30 کشور جهان طبق برنامه زمان‌بندی شده این برنامه را محقق کرده‌اند.

مقیاس CRI منابع نور (Color Rendering Index)

بیش از 40 سال CRI مقیاسی برای مقایسه نور طبیعی منابع فلورسنتی و هالوژنی بر اجسام بوده است اما با پیشرفت تکنولوژی LED و نور سفید، بنا به توصیه سازمان CIE ، مقیاسCRI برای نور LED مناسب نیست و سازمان در حال تحقیقات بر روی واحد جدیدی برای سنجش نور می باشد.

در حال حاضر مقیاس جدیدی به نام Color Quality Scale (CQS) در مرحله آزمایشگاهی برای این مقایسه مورد استفاده است.

در مقیاس CRI نور مستقیم آفتاب 100 واحد در نظر گرفته می شود که کلیه طیف های نور قابل دید را در بر دارد و باقی منابع نوری نسبت به آن سنجیده می شوند . نحوه مشخص کردن این مقادیر با تاباندن نور مورد نظر بر روی یک مجموعه از رنگ و اجسام طبیعی می باشد.

CRI تعریف شده برای هالوژن با فیلتر 45 تا 99 واحد و برای LED 25 تا 95 واحد ( برای محصولات موجود در بازار تجهیزات نورپردازی) است که اختلاف تا 5 رقم عملاً قابل رویت نیست.

بدون در نظر گرفتن بازده پائین انرژی و اختلاف فاکتور نسبی تخریب ، IR و UV هالوژن ، به لحاظ نور طبیعی منابع هالوژنی بهترین منابع نوری می باشند و منابع نوری LED دارای بازدهی بالاتر و فاقد اشعه های مضر IR و UV و مصرف انرژی بسیار اندک می باشند.

مشکل اصلی هالوژن وضوح پائین نمایش رنگ های طیف آبی می باشد ؛ یعنی هالوژن با CRI بالا، دمای رنگی مناسبی برای استفاده در هر محیطی نیست.

در ضمن بر خلاف تصور عمومی استفاده از هالوژن با دیمر تنها شدت نور آن را کاهش می دهد به عبارتی صرفاً انرژی تابیده کاهش پیدا می کند ولی اشعه های مضر آن را حذف نمی کند.

محصولات LEDاشعه UV و IR منتشر نمی کنند و با وجود بازده بالای انرژی ، مقادیری از انرژی دریافتی را به حرارت تبدیل می کنند که از پشت منبع نوری قابل دفع می باشد و این بدین معناست که منابع نوری LED به شرط اتصال به بدنه خارجی جهت دفع مختصر حرارت موجود، به راحتی در داخل ویترین های موزه ای قابل استفاده هستند.

علاوه بر موارد فوق مصرف کم انرژی و عمر بسیار طولانیLED در مقایسه با هالوژن و رنگ های گرم و شدت نور پائین توصیه شده در موزه های حساس به نور (80-40 lux) و امکان طراحی و استفاده وقابل انعطاف بودن LED ، این محصول را به محصولی محبوب و به روز در موزه های دنیا تبدیل کرده است.

از طرفی در ویترین های با ارزش که ملزم به استفاده از شیشه محافظ هستیم، باید نور محیط کمتر از نور داخل ویترین باشد و نورهای تابیده از سقف در ویترین های با ارتفاع کلی کمتر از 250 cm بدون شیشه های آنتی رفلکس کاری بیهوده و حتی مخل دید بازدید کننده خواهد بود. در این موارد استفاده از منابع نوری در داخل ویترین باعث تمرکز بیشتر بازدیدکنندگان و جلوگیری از خستگی چشم می شود .

ذکر این نکته ضروری است که مطلوب ترین نور برای موزه استفاده از فیبر نوری است البته به شرطی که فضای مورد نیاز تجهیزات  فیبر نوری نهایتاً در پنج متری ویترین پیش بینی شده باشد.

نوع طراحی نور در سیستم های فیبرنوری بسیار انعطاف پذیر می باشد.

جدول مقایسه ای خواص منابع نوری LED سفید و هالوژن

 هر چند هزینه اولیه سیستم LED به مراتب بیشتر از هالوژن می باشد ولی هالوژن خوب، با سیستم فیلتراسیون مناسب چندان تفاوت چشمگیری را در هزینه ها نشان نمی دهد.

 مصرف انرژی اندک محصولات LED امکان پشتیبانی سیستم روشنایی اضطراری , k,v\vnhcd  را سهولت می بخشد و نیز گامی است به سوی استفاده از منابع انرژی سبز و به تبع آن کاهش هزینه های انرژی و هزینه های جایگزینی منابع نوری.

اشیاء با ارزش در شرایط ایده آل با حداقل امکان تخریب نگهداری شوند با این حال پیشنهاد می گردد مدت زمان روشنایی اشیاء حدالامکان به زمان حضور بازدیدکنندگان با استفاده از سنسور های حرکتی محدود گردد و این روند با استفاده از کلیدهای خاموش و روشن تدریجی صورت گیرد.

 موزه های مطرح نورپردازی شده با تکنولوژی LED:

- موزه علم و تکنولوژی اسلامی لندن

- Glasgow Museum

- موزه تاریخ هنر استانبول ، موزه نظامی ترکیه ، موزه مجلس حیدر علی اف – باکو ، موزه فرهنگ ترکمنستان ، موزه تاریخ آنتالیا ، موزه فرهنگ و هنر Ege ، بخشی از موزه لوور پاریس ، موزه ملی کره جنوبی ، موزه مرکزی نیویورک ، موزه طبیعت استرالیا ، موزه تاریخ طبیعی شیکاگو ،موزه سلطنتی جنگ بریتانیا ، موزه Rahmi Koç – استانبول.

منابع:
Museums association
CIE
LED Professional
NO UVIR Researches
US Department of Energy
Getty Institution
Seoul Semiconductors
www.leds.ir

(دیود منتشر کننده نور)
علیرغم تصور عمومی LED نه تنها در نمایشگرها، تابلوها و دستگاههای تخصصی بکار میرود بلکه امروزه استفاده بسیار وسیعی در صنعت روشنائی و نورپردازی و نورآرائی دارد.
بسته به نوع اتصال مجموعه LEDهای بکار رفته، ولتاژ ورودی از 1.8 ولت تا 220 ولت قابل تغییر می باشد.
در حال حاضر کلیه رنگ های موجود در طبیعت (16 میلیون رنگ) ، مستقیم ویا غیرمستقیم (DMX ) بدون نیاز به هیچگونه لنز و یا فیلتر رنگی که در پروژکتورهای معمولی جهت تغییر رنگ بکار میرود، به تنهائی بوسیله LED قابل تولید می باشد.

نگاهی به مقادیر زیر نشان میدهد که LED ها حدود 70 – 80 % انرژی را به گرما تبدیل می کنند ولی با این وجود ، کم مصرف ترین منبع نوری حاضر دنیا می باشد.
نوع منبع نور نور مرئی پرتوهای نامرئی گرما
لامپ های ادیسونی %3-5 %30-40 IR %67-55
لامپ های هالوژن %6-8 % 40-50 IR %55-40
لامپ های فلورسنت % 15-25 % 15-20 UV %70-55
LED (2007) % 20-30 %0 %70-80
لامپ های بخار سدیم %40- 60 %20-30 %20-30

طول عمر LED با کیفیت حدود 100,000 ساعت می باشد که چندین برابر لامپ های معمولی می باشد.
عوامل موثر بر عمر LED عبارتند از: تبادل گرمائی، نوسانات برق و ایزولاسیون
با درنظر گرفتن عوامل فوق و مقایسه شدت نور لامپ های مختلف، به جرات می توان LED را مقرون به صرفه ترین محصول نوری حال حاضر دنیا دانست .

لامپ های ادیسونی 5- 10 Lm/Watt
لامپ های هالوژن 8-15 lm/Watt
لامپ های فلورسنت 60-80 Lm/W att
LED کارخانه ای - 80-140 Lm/W
لامپ های بخار سدیم 160 - 200 (Lm/Watt (Yellow Street Lamps

در حال حاضر با توجه به عمر طولانی، عدم تولید حرارت وکم مصرف بودن LED، این محصول استفاده وسیعی در نورپردازی هتل ها، سالن های اجتماعات، راهروها و خصوصا در برق اضطراری هتل ها دارد.

یکی از موارد قابل توجه تفاوت قیمت محصولات LED بالامپ های معمولی می باشدکه آن هم با در نظر گرفتن طول عمر (تعویض لامپ)، مصرف انرژی ناچیز و تولید نکردن حرارت که بصورت غیرمستقیم باعث کاهش مصرف دستگاههای برودتی نیز میگردد.

محصولات نورپردازی : ستاره شب - MicroStar - نورمخفی LED تکرنگ و تمام رنگی
وال واشر ، هالوژن LED ، پروژکتورهای 70 وات ، 130 وات و به دلخواه مشتری ،فیبر نوری ،پروژکتورهای مخصوص آب و فواره ، پروژکتورهای مخصوص نما